Türkiye’de fırtınanın sebebleri
Bugün başta İstanbul ve Ankara olmak üzere Türkiye’nin önemli bir bölümünde şiddetli fırtına ve hortum görüldü.İstanbul’da rüzgarın hızı ilk vurduğu anda 102 kilometreye çıktı.Bilimadamları yaşananları olağanüstü olarak nitelendiriyor.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi’nden Meteoroloji Mühendisi Adil Tek fırtınanın neden oluştuğuyla ilgili açıklama yaptı:
İtalya üzerinden Akdeniz’e ulaşan soğuk hava dalgası Ege denizi üzerinde bir alçak basınç sistemi oluşturdu. Bu alçak basınç sistemiyle birlikte cepheler meydana geldi. Soğuk hava sıcak havayı önüne katıyor ve siklonik yapı meydana geliyor. Çok büyük sıcaklık farkları oluşmadığı sürece bu yapı bizim bölgemizde pek görülmez.
Bu siklonik yapı Ege üzerinde oluştu. Sıcak ve soğuk cepheler oluşuyor. Sıcak cephe geçişi esnasında bu kuvvetli rüzgar oluştu. Rüzgar tek bir yönden esmedi. Çok yönlü ve karışık esti.
Bu yapı önce Ege’de etkili olmaya başladı daha sonra Ege’nin iç kesimlerine doğru. Marmara Denizi yönünden geldiği için hiçbir sürtünme ve zayıflamaya maruz kalmadan fırtına daha da şiddetini arttırdı.
Kara üzerinde en yüksek hızını satte 90 kilometre olarak ölçtük. Marmara üzerinde 120 kilometre üzerine çıktığını tahmin ettik. Bu tür yapılar senede 1-2 kere veya iki yılda bir olur. İklim sistemi öyle ki. Sistemi tek bir durumla değerlendirmek doğru değil. Balonun içindeki hava gibi.
Küresel ısınmanın etkileri tabi ki vardır. Bu tür olaylar önümüzdeki süreçte biraz daha sıklıkla yaşanacaktır. Bugünkü tahminlerde rüzgarın hızının fırtına değerine erişeceğini tahmin ediyorduk ama 120 kilometreye ulaşacağını tahmin etmiyorduk. Basınç değişimi değeri büyüdü. Hava basıncı 970 milibara kadar düştü.
Karayolları Genel Müdürlüğü’yle 1 yıl önce bir çalışma yapmıştık. Rüzgar hızına göre kriterler belirlenmişti. 72 kilomotrenin üzerine çıktığı zaman yüksek kasalı araçların trafiğe çıkmaması ve köprüden geçirmemesi gerekiyor. 100 kilometrenin üzerine çıktığı zaman rezonansın sona ermesi için tehlikeyi önlemek için tedbiren trafiğe kapatılması kararlaştırılmıştı bu da çok doğru bir şekilde yapıldı. Köprüler salınım yapıyor. Karayolları otomatikman trafiğe kapatıyor. Köprü halatları koparsa veya trafik kazası yaşanmaması için.
“BÜYÜKÇEKMECE 1 METRELİK HORTUM OLUŞTU”
Büyükçekmece açıklarında 1 metre çapına yakın hortum oluştu. Lodos sıcak rüzgar olduğu için alttan yukarı denizden yukarı estiği için çatılar büyük zarar görüyor. En büyük etki de özellikle soba ve doğlgaz zehirlenmeleri. Gece saatlerinde soba yakılmasıyla ilgili soba gazı ve baca gazı zehirlenmesi olur. Yatarken mutlaka herkesin soba ve doğalgazını kapatılarak yatılması lazım. Geceye kadar devam edecek. Yağmur başladıktan sonra etksini yitircek.
“RİSK 2-3 GÜN DEVAM EDİYOR”
Önümüzdeki 2-3 gün boyunca risk var. Libya üzerindeki sahradan tozları alıp ülkemize kadar getirebiliyor. Toz var havada. Yağışla birlikte çamur şiklende yağıyor. Doğaya çok yararlı. Doğal gübre görevi görüyor. Verimli topraklar ülkemizin üzerine kadar geliyor. Nisan yağmurlarında çamurun saça bile iyi geldiği söylenir.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü İstanbul’a özgü bir uyarı yapılmayınca kimse dikkat kesilmedi. Uyarı vardı ama ciddiye alınmadı. Fırtınaya da yapabileceğiniz sınırlı birşey var. Alttan yukarı doğru estiği için çatı sağlam değilse fırtına onu söker gider. İklim değiştiği için bu tarz hadiselere İstanbul’un alışık olması gerekiyor.
Dr. Ahmet Ercan’a göre fırtınanın sebebi:
İTÜ Maden Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Ahmet Ercan’a göre, yaşananlar sıra dışı ancak her şeyin mantıklı bir açıklaması var:
“Dünyanın manyetik alanının değişimini 15’inci yüzyıldan bu yana ölçebiliyoruz. 1980’e kadar manyetik alanın kuzey ucu yılda 4-5 km yer değiştiriyordu. 1998’den sonra harekette bir hızlanma oldu. Manyetik ucun 10 ile 20 kilometre kadar hareket ettiğini gördük. Bugünlerde hareketin hızı 50 kilometreye erişti, yani 600 yıl öncekinin 10 katına çıktı. Bu hız 2013’te doruk noktasına varacak sonra düşecek. Öngörülerimize göre, döngü 30 yıl sürecek sonra olağana dönecek.
“Manyetik alan hızının değişmesiyle yerin çekirdeğinin yalpalanma hızı da arttı. Bu hızının değişmiş olması doğal olayların artışıyla sonuçlanacak. Deprem, tsunami, volkan, hortum, sel, buz erimeleri, taşkınlar, yer kaymaları sayısında olağanüstü artışlar olacak. Örneğin Türkiye’de hiç hortum olmazdı, geçen hafta beş kişi öldü. Selleri sürekli izliyoruz, doğal orman yangınları, kutuplardaki buzul erimelerindeki hızlanma, Kuzey Işıklarının konumundaki değişim hepsi bunun sonucu.
“Biz bu alanda çalışanlar yaşananların farkındayız ancak nedenini henüz tespit edebilmiş değiliz. Bu yalpalanmanın nedeni ne? Dünyanın yaşı 4 milyar 607 milyon yıl. 500 yıl boyunca böyle bir durum gözlenmedi bugün neden oluyor? Bu konuda bazı kuramlar var. En yaygın olanı da dünyanın hidrojen yakıtındaki bir değişiklik olabilir.” (Hürriyet)
Meteoroloji Mühendisleri İstanbul temsilci Ahmet Köse: “Beklenen bir fırtınaydı. Meteoroloji uyarıyı yapmıştı. Fırtınanın en çok Akdeniz’e yakın kesimlerde etkili olması bekleniyordu ve öyle de oldu.
METEOROLOJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN SİTESİNDE YER ALAN BİLGİ
Tahminlerimiz doğrultusunda bugün güney yönlerden kuvvetli fırtına şeklinde esmesi beklenen rüzgar, halen iç ve batı bölgelerde etkili olmaya devam ediyor.
Bugün şu ana kadar ölçülen gün içi maksimum rüzgar hızı değerleri; Datça 137, Amasra 125, Şarkikaraağaç 120, Elmadağ 110, Foça 108, Şuhut 101, Fethiye 88, Bodrum 87, Güney 82, Cihanbeyli ve Emirdağ 81, Yatağan 75, Zonguldak 73, Afyon’da 65, Ankara’da 60 km/saat’tir.
Yapılan son değerlendirmelere göre; Rüzgarın Akdeniz, Ege, İç Anadolu, Batı ve Orta Karadeniz, Marmara’nın güneyi ile akşam saatlerinden itibaren Marmara bölge genelinde güney ve güneybatı (Lodos) yönlerden kuvvetli fırtına şeklinde (60-80 zaman zaman hamleli olarak 100 km/s) esmesi beklenmektedir.
RÜZGAR HIZI SINIFLANDIRMASI
Kuvvetli Rüzgar 10,8 – 17,1 m/sec ~ 22-33 knot ~ 39-61 km/saat
Fırtına 17,2 – 20,7 m/sec ~ 34-40 knot ~ 62-74 km/saat
Kuvvetli Fırtına 20,8 – 24,4 m/sec ~ 41-47 knot ~ 75-88 km/saat
Tam Fırtına 24,5 – 28,4 m/sec ~ 48-55 knot ~ 89-102 km/saat